Is Rijsel een Vlaamse stad?

Het zijn de vragen die me in midden Vlaanderen regelmatig worden gesteld: is Rijsel nog een Vlaamse stad? Mogen de Rijselaars die al meer dan duizend jaar Picardisch/ Frans spreken, Vlamingen worden genoemd? En is de benaming Rijsels-of Romaans Vlaanderen een contradictio in terminis? Wie ze stelt – meestal een aanhanger van de leuze ‘de taal is gans het volk’ – heeft het antwoord al klaar: neen dus.

De Frans-Vlaamse historicus Eric Vanneuville (°1970) is een andere mening toegedaan. Hij is in Rijsel geboren uit een familie die al eeuwen in de Frans-Vlaamse hoofdstad is gevestigd en weet waarover hij spreekt. In zijn nieuw boek ‘Lille une histoire flamande’ overloopt hij de geschiedenis van Rijsel om ons te overtuigen dat zijn geboortestad nog Vlaams is.

Liederik is de legendarische stichter van Rijsel. Als eerste Vlaamse woudmeester geldt hij als de mythische voorvader van onze Vlaamse graven. In dit gebied, waar de stad Rijseldoor de Vlaamse graaf Boudewijn V werd opgericht, sprak men ooit neder Frankisch. De taalgrens die toen door de Rijselse regio liep zal later naar de Leie opschuiven. De toponymie rond Rijsel, met gemeenten als Loos, Hem of Verlingem, getuigt nog van deze Frankische aanwezigheid. De stad vond snel haar plaats in de top vijf van Vlaamse steden met Gent, Brugge, Ieper en Dowaai. Ze kende haar glorietijd in de tijd van de Bourgondiërs die Rijsel kozen als een van hun hoofdsteden. Hier, in Rijsel, hadden de eerste vergaderingen van het Gulden Vlies plaats en werd het prestigieus banket van de Fazant gehouden …

‘Lille, une histoire flamande’ is geen klassiek geschiedenisboek waarschuwt Vanneufville. Met verhalen, anekdotes en getuigenissen – die wel historisch correct zijn – vertelt de auteur over het verleden en heden van ‘zijn’ stad. Eigenlijk een boek zonder pretentie dat je rustig meeneemt op wandeltocht door de straten van Rijsel. Maar wel een met veel weetjes over mensen en dingen. Je leest over beroemde Rijselaars van Charles De Gaulle en Jeanne Maillote; over de Vlaamse architectuur: belfort, oude beurs, huizen en gebouwen uit de oude stad. Over het boeiend Vlaams kunstpatrimonium dat Rijsel rijk is. Enz.

Rijsel is in allerlei opzichten een boeiende en rijke stad, een Europees kruispunt in een grensgebied waar drie werelden elkaar ontmoeten: de Vlaamse/ Nederlandse, de Angelsaksische en de Romaanse cultuur. Maar de inborst is en blijft Vlaams, aldus Eric Vanneufville. Als historicus citeert hij graag Jean Callens, de vroegere eigenaar van de befaamde Rijselse boekhandel Le Furet du Nord: ‘de grenzen hebben ons gescheiden maar de geschiedenis verenigt ons.’

Alleen de huidige socialistische burgemeester van de stad, Martine Aubry, wil niet meer van een Vlaamse stad weten, betreurt Vaneufville. Tijdens haar beleidsjaren heeft ze alle leeuwenvlaggen die op officiële plaatsen de stad versierden systematisch laten verwijderen. Een breuk met een eeuwenoude traditie: alle grote burgemeesters van de stad, van Roger Salengro tot Pierre Mauroy, hebben met fierheid de Vlaamse leeuw boven Rijsel laten wapperen.

Naast zijn verdienstelijk wetenschappelijk werk over de Saksen en de Friezen rond de Noordzee, en rond de figuur van Karel de Grote, is Eric Vanneufville ook de auteur van lichtere boeken voor het groot publiek. ‘Lille une histoire flamande’ hoort bij deze categorie en verhaalt bevattelijk over heden en verleden van de Frans-Vlaamse hoofdstad. Het boek telt 128 blz. en is mooi geïllustreerd, met vele foto’s. Het verscheen bij Yoran Embanner, Bretoense uitgever gespecialiseerd in publicaties over de geschiedenis en cultuur van vergeten en bedreigde volkeren.

23.07.2024