WIDOPEDIA
Een blog over Frans-Vlaanderen, de Nederlanden en Europa
Wido Bourel

Meest recente berichten
Archieven
Kernwoorden

Dagklapper – april

1april1248Vanuit Marseille vaart het schip Saint-Esprit naar Syrië met aan boord textielwaren uit Vlaamse steden: “estanforts” van Atrecht en “brunettes” van Dowaai.
1april1572De hertog van Alva verliest Den Briel. De Watergeuzen onder leiding van de Limburgse edelman Willem van der Marck, heer van Lumey (= Franse naam van zijn geboorteplaats Lummen), veroveren met 600 man de stad bij verrassing op de Spanjaarden: het eerste bruggenhoofd van waaruit de bevrijding zal beginnen.
1april1865In Aalst geboorte van Hippoliet Meert, stichter van het Algemeen Nederlands Verbond.
1april1962Overlijden in Schaarbeek van de schrijver Michel de Ghelderode. Later wordt bekend dat de Zweedse Academie overwogen had hem in 1962 de Nobelprijs voor Literatuur toe te kennen.
2april742Geboorte (in Jupille-sur-Meuse of in Herstal?) van Karel de Grote, formeel keizer van het West-Romeinse Rijk, in werkelijkheid de eerste Europese keizer.
2april1798Geboorte van August Heinrich Hoffmann von Fallersleben. Als romanticus verdiepte hij zich vooral in de studie van volksliederen. Op Helgoland schreef hij het Lied der Deutschen ( “Deutschland, Deutschland über alles“) . Hij legde zich al vroeg toe op de studie van de Nederlandse taal met bijzondere belangstelling voor het Middelnederlands. Hoffmann schreef verschillende liederen in het Middelnederlands, o.m. het bekende Vlaenderen dagh en nacht denc ic aen u, dat in 1854 verscheen in zijn Horae Belgicae.
2april1803Overlijden in Den Haag van de staatsman en kinderdichter Hiëronymus van Alphen, een fervent aanhanger van Oranje. Zijn bekendste gedicht is “De pruimeboom”. De jurist Van Alphen was achtereenvolgens procureur-generaal, stadspensionaris van Leiden en thesaurier-generaal (= minister van financiën) van de Republiek der Verenigde Nederlanden. Toen de Republiek in 1795 door de Fransen werd overrompeld, weigerde Van Alphen te collaboreren en legde als overtuigd Orangist zijn functie neer.
2april1805Geboorte van de Deense sprookjesschrijver Hans Christian Andersen.
2april1935In Robeke overlijden van de schilder van Vlaamse taferelen Remy Cogghe. Zijn bekendste werken heten “Hanengevechten in Vlaanderen” en “Plattebol in Vlaanderen”.
3april1559Vrede van Cateau-Cambrésis, ook “Paix des Dames” genoemd, tussen Frankrijk en Spanje. Dit verdrag bekrachtigt de overwinningen die Egmont te Sint-Kwinten en te Grevelingen op de Franse koning Hendrik II behaalde. In Frans-Vlaanderen behoudt Frankrijk  Kales en de stad Terwaan mag niet worden wederopgebouwd.
3april1567In Willebroek, laatste gesprek tussen Willem van Oranje en Lamoraal van Egmont. Hier zouden de befaamde woorden zijn gevallen “Vaarwel, prins zonder land!”, waarop Oranje repliceerde “Vaarwel, graaf zonder hoofd!”.
Egmond zou een jaar later op bevel van Alva worden onthoofd, in Brussel op de Grote Markt.
3april1896Geboorte in Boksum van de Friese schrijver en taalstrijder Douwe Kalma, leider van Jongfryske Mienskip. Hij verdedigde Friesland als een eigen expressie van de Noordzeecultuur en als brug tussen de Engelse en de Scandinavische cultuurkringen. Kalma schreef in 1938 de eerste universitaire dissertatie in het Fries, vertaalde de gehele Shakespeare in het Fries en schreef een Friese literatuurgeschiedenis.
3april1898Geboorte in Elsene van de schrijver Michel de Ghelderode, geboren als Adémar Adolphe Louis Martens.
3april1990Koning Boudewijn weigert de abortuswet te tekenen en stapt op als koning -voor één dag.
4april1527Geboorte in Antwerpen van Abraham Ortelius (Ortels), samen met Mercator, de grondlegger van de moderne cartografie.
4april1554Plantin bekomt zijn eerste privilegie voor het uitgeven van drie boeken.
4april1609Overlijden in Leiden van de plantkundige Carolus Clusius (Charles de l’Ecluse). Clusius introduceerde vele bolgewassen als de tulp en de narcissen in de Nederlanden. Hij was hofbotanist van keizer Maximiliaan II van Oostenrijk en oprichter van de Hortus Botanicus, de eerste medicinale tuin van de universiteit Leiden. Hij was in 1526 in Atrecht geboren.
4april1677De Franse troepen veroveren Kamerijk.
4april1826Geboorte van Zénobe Gramme, elektrisch ingenieur en uitvinder van een nieuw type van industriële dynamo die in staat was hogere spanningen te genereren.
4april1864In Gent overlijden van architect Louis Roelandt, die de plannen voor de aula van Gentse universiteit tekende.
4april1886De Belgische muntstukken krijgen tweetalige tekst.
4april1913Geboorte van Dr. Jozef Weyns, heemkundige, oprichter en eerste conservator van het openluchtmuseum te Bokrijk.
4april2004Overlijden in Kortrijk van de flandrien Briek Schotte, tweemaal winnaar van de Ronde van Vlaanderen en van het Wereldkampioenschap wielrennen.
5april1566200 edelen, onder leiding van Brederode, bieden aan de landvoogdes, Margareta van Parma, een verzoekschrift aan om de verzachting te bekomen van de door Spanje ingevoerde bestraffingsmaatregelen. Bij deze gelegenheid nemen de edelen fier de naam van “Geuzen” aan, die hen misprijzend door de graaf de Berlaymont gegeven was. Als symbool kiezen ze de bedelzak.
5april1722De Nederlandse zeevaarder Jacob Roggeveen ontdekt het Paaseiland.
5april1943Bij een slecht gericht geallieerd bombardement op de Minerva-fabriek in Mortsel vallen bij de burgerbevolking 936 doden, 89 vermisten en meer dan 1300 gewonden.
6april1572De Watergeuzen veroveren de stad Vlissingen op de Spaanse troepen van Alva.
6april1652Jan van Riebeeck landt in de Tafelbaai op de Kaap.
6april1926Stichting van het Vlaams Economisch Verbond.
7april1584De stad Ieper valt in Spaanse handen.
7april1672De Franse koning Lodewijk XIV verklaart, samen met Engeland, de oorlog aan de Republiek der Verenigde Provinciën en brengt een leger van meer dan 100.000 man in het veld. De Franse troepen vallen het Prinsbisdom Luik binnen en verbranden en plunderen alles wat zich op hun weg bevindt.
7april1723In Roborst wordt de beruchte bendeleider Jan de Lichte geboren. Hij werd de aanvoerder van een 126-koppige roversbende en zal op 15 november 1748 te Aalst publiek worden geradbraakt nadat hij in de streek jarenlang een schrikbewind had uitgeoefend.
7april1912Geboorte in Ronse van de Vlaamse auteur Valère Depauw. Hij was de compaan en, als bezitter van een auto, chauffeur van Flor Grammens bij diens talrijke acties op de taalgrens in de jaren ´30. Zijn De dood met de kogel (1950) is de meest bekende repressieroman in Vlaanderen. Hij beschrijft het engagement, het schertsproces en de terechtstelling van de Ronsense burgemeester Leo Vindevogel, de enige Belgische volksvertegenwoordiger die na 1945 werd geëxecuteerd. Andere werken van hem beschrijven de strijd van nationale minderheden in Europa, zoals de Bretoenen en de Basken, waarvoor hij zich actief heeft ingezet.
7april1994Tien Belgische para’s worden te Kigali in Rwanda vermoord.
7april1995De laatste IJslandvaarder wordt uit de vaart genomen. Hiermee eindigt het Vlaamse epos van de IJslandvaarders.
8april1642Geboorte in Willemstad van Geraard Callenburgh. In 1676 werd hij kapitein op het admiraalsschip van De Ruijter en hielp in 1704 de Engelsen Gibraltar veroveren.
8april1929Geboorte in Schaarbeek van de zanger Jacques Brel.
9april1566Op een feest in het Brusselse paleis der heren van Culemborg wordt “geuzen” tot partijnaam uitgeroepen op initiatief van Hendrik van Brederode, neef van Willem van Lumey. De geuzen dragen sindsdien als kenteken een “Geuzenpenning” aan een ketting om de hals. Daarop staat een bedelzak afgebeeld en twee in elkaar geslagen handen. Deze symbolen, vervolledigd met de geuzenkleuren oranje-wit-blauw, vindt men terug in het logo van de Vrije Universiteit Brussel.
9april1609Ondertekening van het “Twaalfjarig Bestand”, wapenstilstand tussen de Republiek van de noordelijke Zeven Provinciën en de zuidelijke Nederlanden, onder Spaanse bezetting, geleid door aartshertog Albrecht. Bezegeling van de verdeling der Nederlanden.
9april1940Duitse troepen vallen Denemarken en Noorwegen binnen.
10april1583Te Delft wordt de grote rechtskundige Hugo de Groot (Grotius) geboren. Hij is een van de grondleggers van het internationaal staats- en zeevaartrecht.
10april1853Oprichting in Duinkerke (Frans-Vlaanderen) door o.m. Edmond de Coussemaker en Lodewijk De Baecker van het Comité Flamand de France met als leuze “Voor Moedertaal en Vaderland”.
10april1864De Belgische prinses Charlotte wordt keizerin van Mexico.
10april1934In de kapel van het Heilig Graf in de Sint-Baafskathedraal te Gent worden twee panelen van een van de kostbaarste schilderijen ter wereld , nl het Lam Gods, een werk van Jan en Hubert van Eyck, gestolen. Dat van Johannes de Doper wordt een beetje later teruggevonden. Maar de Rechtvaardige Rechters zijn tot op vandaag spoorloos. De vermoedelijke dader, Arsène Goedertier, wisselagent en koster, sterft op 25 november van hetzelfde jaar zonder zijn geheim prijs te geven.
11april1652De stad Grevelingen wordt op de Fransen heroverd.
11april1677Slag aan de Peene bij Kassel (Frans-Vlaanderen). De Franse troepen onder leiding van de hertog Filips van Orléans, de broer van Lodewijk XIV, verslaan de geallieerde strijdkrachten van stadhouder Willem III van Oranje. Het geallieerde leger verloor ongeveer 8.000 manschappen. De Fransen telden 2.000 gesneuvelden en gekwetsten.
11april1926Oprichting van het Vlaams Economisch Verbond. Lieven Gevaert is de eerste voorzitter.
12aprilFeestdag van Sint-Erkembode, abt van de Sint-Bertijnsabdij van Sint-Omaars en overleden in 742. Op zijn aloude grafsteen, een monoliet van porfier die in de kathedraal van Sint-Omaars ligt, worden nog steeds, volgens een oeroud heidens ritueel, schoentjes gezet van kinderen die het moeilijk hebben met lopen.
12april1433Filips de Goede wordt graaf van Henegouwen, Holland en Zeeland alsook heer van Friesland.
12april1903Geboorte in Den Haag van dr. Jan Tinbergen, econoom met wereldfaam en  hoogleraar te Rotterdam. Hij is een van de grondleggers van de econometrie.
12april1948In Etterbeek, terechtstelling van Dr. August Borms.
13april1226De gravin van Vlaanderen bekomt van de koning van Frankrijk Lodewijk IX de vrijlating van haar echtgenoot, graaf Ferrand van Portugal.
13april1598De Franse koning Hendrik IV vaardigt het Edict van Nantes uit. De hugenoten (protestanten) krijgen recht op godsdienstvrijheid en garnizoensrecht in een paar Zuid-Franse steden.
13april1860Geboorte in Oostende van de Vlaamse symbolistische kunstschilder James Ensor.
14april1127De graaf van Vlaanderen verleent de stad Sint-Omaars een keure. Deze tekst is de enige van alle keuren van Zuid-Vlaamse steden die bewaard bleef en diende later als model voor andere Vlaamse steden.
14april1205Graaf Boudewijn van Vlaanderen valt in een hinderlaag van de Bulgaarse tsaar nabij Adrianopolis en wordt gevangen gezet. Vermoedelijk is hij in 1206 gestorven (of vermoord?).
14april1574Slag op de Mookerheide waar Lodewijk en Hendrik, broers van Willem van Oranje worden verslagen en sneuvelen.
14april1759De Duitse componist Georg Friedrich Händel overlijdt in Londen, waar hij hofkapelmeester was. Händel componeerde in totaal meer dan 610 werken waarvan vele, zoals zijn beroemde Water Music, nog steeds worden uitgevoerd.
14april1902In België breekt een algemene staking uit. Men telt meer dan 300.000 stakers en bij verschillende incidenten vallen doden.
14april1919Stichting van de Frontpartij, de eerste Vlaams-nationale volkspartij, ontstaan uit de protestbeweging van de Vlaamse soldaten in de loopgraven van de IJzer. 
14april1943Moord op Paul Collin, hoofdredacteur van Le nouveau journal, meer bekend onder zijn schuilnaam Cassandre.
14april1972De Franse president Georges Pompidou verklaart: “Il n’y a pas de place pour les langues régionales dans une France destinée à marquer l’Europe de son sceau ».
14april1976Overlijden van de VNV-politicus Gerard Romsée.
15april1672D’Artagnan, generaal-majoor en kapitein-luitenant van de Musketiers van de  Franse koning wordt benoemd tot Gouverneur van Rijsel.
15april1857Geboorte  in Wambeek van de dichter, schrijver en folklorist Pol de Mont, toekomstige stichter, samen met Albrecht Rodenbach, van de Vlaamse Studentenbeweging of Blauwvoeterie, die een enorme impuls zal geven aan de Vlaamse Beweging.
16april1814Geboorte in Sint-Omaars van de Frans-Vlaamse voorman Lodewijk (Louis) de Backer, ondervoorzitter van het Vlaamse Comité van Frankrijk en auteur van “De la religion dans le Nord de la France avant le christianisme” en van “Les Flamands de France”.
16april1838Geboorte in Rebecq-Rognon van Ernest Solvay, beroemd scheikundige, industrieel bekend om zijn organisatietalent en sociaal werker. Hij ontdekte de industriële bereiding van soda.
17april1475Hendrik III van Duitsland en Lodewijk XI van Frankrijk sluiten een verdrag van onderlinge bijstand tegen Karel de Stoute. Voor de derde maal in de geschiedenis sluiten Duitsers en Fransen een akkoord om onze onafhankelijkheid te vernietigen en om de heroprichting van het Middenrijk te verhinderen.
17april1595Aartshertog Albrecht, regent van de Zuidelijke Nederlanden, verovert Kales op de Fransen.
17april1837Piet Retief wordt verkozen tot leider van de Voortrekkers in Zuid-Afrika.
17april1987In Nederland worden de Deltawerken voltooid met de sluiting van de Philipsdam.
18aprilNormale datum van de laatste sneeuw in de Nederlanden.
18april1303Botsing tussen het Vlaams garnizoen van Rijsel en het Frans garnizoen van Doornik. Het Vlaamse leger, geholpen door de burgers van Rijsel plundert de omgeving van Doornik.
18april1515Plechtige intocht in Brugge van prins Karel V, de latere keizer.
18april1893Bij een betoging voor het algemeen stemrecht te Borgerhout vallen 5 arbeiders onder de kogels van de Rijkswacht.
18april1898In België bepaalt de zgn. gelijkheidswet dat alle wetten voortaan in het Nederlands en het Frans gestemd en bekendgemaakt moeten worden.
18april1951Start van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal, een van de voorlopers van de Europese Unie.
19april1645Overlijden in Batavia van Antoon van Diemen, opdrachtgever van de eerste reizen van Tasmanië, Ceylon en Malaka. Hij was Gouverneur van Nederlands Oost-Indië.
19april1805Geboorte in Belle (Frans-Vlaanderen) van Edmond de Coussemaker, Vlaamse voorman, historicus en musicoloog, auteur van de Chants populaires des Flamands de France.
19april1839Nederland en België tekenen het verdrag dat de splitsing van Limburg bezegelt. Sinds 1830 was heel Limburg – op Maastricht na – Belgisch geworden. Deze deling was het gevolg van een koehandel tussen de Europese grootmachten waardoor Willem I de helft van Limburg terugkreeg in ruil voor de helft van Luxemburg..
19april1966Overlijden van Albert Servaes, kunstschilder.
20april1577Sint-Omaars wordt ingenomen door de musketiers van Lodewijk XIV. Om alle verzet te onderdrukken plaatsen ze kanonnen op de markt.
20april1974Eerste Joseph Tillieherdenking in Steenvoorde (Frans-Vlaanderen) door de vereniging Hekkerschreeuwen. Joseph Tillie was tijdens zijn leven leraar Nederlands in Steenvoorde.
21april1477Maria van Boergondië huwt Maximiliaan van Oostenrijk. Hierdoor mislukken de heerszuchtige plannen van de Franse koning Lodewijk XI om de Nederlanden in de palmen.
21april1619In Culemborg geboorte van Jan Antoonszoon van Riebeeck, die in 1652 de Kaap de Goede Hoop zal ontdekken.
21april1730Overlijden in Gent van de Vlaamse verloskundige Jan Palfijn (°Kortrijk 1650). Hij was de uitvinder van de verlostang.
22april1462Dood van Ghillebert van Lannoy, heer van Santes, ridder van het Gulden Vlies en  groot reiziger en avonturier. Hij liet ons het relaas van zijn reizen naar de Baltische landen, Rusland en het Oosten na. Hij werd samen met zijn echtgenote Isabella van Drincham in de Sint-Mauritskerk te Rijsel begraven.
22april1607Jacob van Heemskerke verslaat de Spaanse vloot nabij Gibraltar.
22april1625In New York, aan de voet van de vlaggenmast in Battery Park staat in het Nederlands gebeiteld: Nadat de kamer Amsterdam der West Indische Compagnie op 22 april 1625 last had gegeven tot den aanleg van het fort Amsterdam en tien bouwwerken daarnevens heeft de kop van het eiland Manhattan in 1626 dien aanleg bevestigd welke de grondslag werd van de stad New-York.
22april1625Overlijden van Maurits van Nassau, zoon van Willem van Oranje en spil van het verzet tegen de Spanjaarden. Hij was een der grootste veldheren van zijn tijd.
22april1915Nabij Steenstrate, bij Ieper, maken de Duitse troepen voor het eerst gebruik van gifgas.
23aprilFeestdag van Sint Joris, patroon van de Schuttersgilden.
23april1128Dirk van den Elzas, concurrent van Willem Clito, wordt door de bevolking van Rijsel enthousiast onthaald. Ze erkennen hem als graaf van Vlaanderen.
23april1855De eerste trein puft door de Kempen, van Turnhout naar Kontich.
23april1910Opening van de Wereldtentoonstelling in Brussel.
24april1533Geboorte op slot Dillenburg in Hessen van Willem van Oranje, bijgenaamd de Zwijger.
24april1819Geboorte in Heide/ Ditmarschen van de Platduitse dichter Klaus Groth.
25april1576Door de Vrede van Delft, voorafbeelding van de Pacificatie van Gent, verenigen de Nederlanden zich in hun strijd tegen Spanje.
25april1794De Franse sansculotten dringen het dorpje Stavele binnen, plunderen het en voeren er een echt schikbewind dat aan tientallen onschuldigen het leven kost.
25april1907Geboorte in ‘s-Gravenhage van de Nederlandse etholoog Niko Tinbergen, in 1973 Nobelprijswinnaar voor geneeskunde.
25april1918Einde van de slag bij Armentiers, de laatste grote doorbraakpoging van de Duitsers.
26april1483Plechtige intrede van Margareta van Oostenrijk te Rijsel. Zij was de dochter van Maximiliaan van Oostenrijk en van Maria van Bourgondië, zuster van Filips de Schone, tante van Keizer Karel en landvoogdes der Nederlanden.
26april1935Oprichting van het nationale park De Hoge Veluwe.
27april1404Overlijden te Halle van Filips de Stoute, graaf van Vlaanderen.
27april1699Geboorte in Antwerpen van Jan Pieter van Baurscheit, architect en beeldhouwer. Hij is o.m. de bouwer van het  stadhuis van Lier, het Osterriethhuis en van het  koninklijk paleis te Antwerpen.
27april1702Overlijden van de beroemde Frans-Vlaamse kaper Jan Baert (geboren op 21 oktober 1650) . Hij begon zijn loopbaan onder het bevel van admiraal De Ruyter. Volgens de overlevering bleef de man trouw aan zijn moedertaal en kende hij zo goed als geen Frans. Zijn naam werd door de Fransen jammerlijk verbasterd tot “Jean Bart”.
27april1854Oprichting van de eerste Vlaamse Schouwburg waaruit de KNS is gegroeid.
27april1921De zwerver Had-je-me-maar (Cornelis de Gelder) wordt voor de Rapaille Partij gekozen als gemeenteraadslid in Amsterdam.
28april1947De Noorse antropoloog en expeditieleider Thor Heyerdahl begint aan een zeetocht van Peru naar Polynesië met een primitief vlot, gebouwd naar Incamodel, de Kon-Tiki.
29april1540Karel V veroordeelt 26 Gentse burgers tot de doodstraf wegens weerspannigheid.
29april1672Lodewijk XIV valt de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden binnen (Hollandse oorlog).
29april1676Overlijden van de Nederlandse zeeheld Michel de Ruyter tijdens de zeeslag te Syracuse bij de Etna. Hij was de overwinnaar van de Slag bij Plymouth.
29april1792De gouverneurs van de Oostenrijkse Nederlanden, Marie-Christine en Albert Casimir, verklaren namens keizer Jozef II  de oorlog aan de koning van Frankrijk, “sa majesté apostolique et notre très honoré seigneur et neveu”.
29april1899In Wimereux, aan de Boonse kust, brengen Marconi en Branly de eerste draadloze radioverbinding tot stand tussen Frankrijk en Groot-Brittannië. Een gedenkteken herinnert aan de proefnemingen die in de “Villa Flandre” werden gehouden.
29april1942In volle oorlogstijd ontploft 200 ton ammoniumnitraat in de chemische fabriek van Tessenderlo. Men telt 189 doden, waaronder 50 kinderen, en meer dan 2000 gekwetsten. De fabriek en het nabijgelegen dorpscentrum worden volledig vernield.
30april1632Jean ’t Serclaes, graaf van Tilly sterft tijdens de verdediging van de doortocht over de Lek tegen Gustaaf-Adolf. Hij was een van de grootste militaire genieën van de Nederlanden.
30april1878Geboorte in Noordpeene in Frans-Vlaanderen van Paul Hazard, historicus, essayist en lid van de Académie Française, auteur van het boek La crise de la conscience européenne. Hij overleed in Parijs op 12 april 1944.
30april1885De Belgische koning Leopold II wordt soeverein van de onafhankelijke Kongostaat.
30april1980Troonsafstand van Juliana als koningin der Nederlanden. Prinses Beatrix volgt haar op.
Gepubliceerd

01.04.2018