William Hoey Kearney Redmond

Een Ierse majoor tussen twee vuren

Loker, een rustige gemeente aan de voet van het Heuvelland. Daar staat, eenzaam in de velden, een Iers kruis. Het is de laatste rustplaats van Major William Hoey Kearney Redmond. De tekst op het kruis meldt droogjes: 6 th BATT., 16 Royal Irish Rgt. killed in action 7 – 6 -1917. Vreemd toch, een alleenstaand graf op, pakweg, 30 meter van Locre Hospice Cemetery, een Brits oorlogskerkhof…

De Slag om Wijtschate

William (Willie) Hoey Kearney Redmond stierf aan zijn verwondingen opgelopen tijdens de Tweede slag om Mesen, ook bekend als de Mijnenslag. Eigenlijk had die zgn. Battle of Messines Ridge -zoals de Engelsen het noemden – de Slag om Wijtschate moeten heten. Iets moeilijker om uit te spreken natuurlijk maar in de naamkeuze schuilt iets anders. Het punt was dat bij Wijtschate het 16de Ierse Divisie Regiment in actie kwam. Ieren dus. De Britse geschiedenisboeken gingen deze overwinning toch niet toeschrijven aan Ierse katholieke ploeteraars! Of wat dacht u? Hun engagement was nochtans bepalend voor de strijd.

Tijdens de bevrijding van Wijtschate werd majoor Redmond vlakbij de Maedelstede farm (Oosthoeve) zwaar gewond door vliegende granaatscherven.

Hij werd nog naar een hulppost in Dranouter overgebracht maar stierf dezelfde dag aan zijn verwondingen. Redmond zal in zijn laatste levensuren nog de ontploffingen horen die de Britten veroorzaken door, in de vroege morgen, negentien mijnen, ongeveer 1.500 ton aan springstof, te laten exploderen. De zwaarste ontploffing in de Eerste Wereldoorlog en, wellicht ook, de grootste ontploffing ooit.

Eenzaam graf

William H. K. Redmond werd begraven op de plaats waar hij nu nog steeds ligt. In 1917 was dat in de tuinen van het toenmalige Sint-Antoniusgesticht. Na de oorlog beslisten de Britse autoriteiten om alle graven her en der verspreid te hergroeperen. Zo werd het plan opgevat om ook Redmond bij te zetten in het militair kerkhof, een boogscheut verder. Maar dat was zonder zijn weduwe, Eleanor Mary Dalton, gerekend die zich kranig tegen deze plannen verzette. Ook Eleanor stamde uit een familie vooraanstaande Ierse nationalisten.

Zelfbestuur voor Ierland

Major William Redmond werd geboren op 15 april 1861 In Ballytrent (county Wexford) aan de zuidoost kust van Ierland. Na zijn studies aldaar werkte hij op een koopvaardijschip en nam hij dienst als officier in het Royal Irish Regiment.

Zijn oudere broer, John (1856-1918), leidde de Irish Parliamentery Party. John Redmond maakte naam als strateeg van – en pleitbezorger voor – Iers zelfbestuur (Home Rule). De partij had in die jaren de wind in de zeilen. Ook William H.K. Redmond werd verkozen en zou 34 jaar lang voor de gematigde Irish Parliamentery Party zetelen.

In 1914 is het zo ver: het Britse Lagerhuis keurt de Home Rule goed. Alleen de handtekening van koning George V ontbreekt nog. Maar het begin van de oorlog komt roet in het eten gooien.

De 16de Ierse Divisie

De Britse regering heeft in 1914 plots andere zorgen dan het Ierse zelfbestuur. Het is oorlog en men heeft dringend soldaten nodig. Veel soldaten. In tegenstelling tot andere landen kent het Verenigd Koninkrijk geen dienstplicht. Men beschikt wel over een goed getraind beroepsleger. Maar dat is in aantal onvoldoende, gezien de omvang van het conflict.

Vrijwilligers uit het Britse Rijk worden opgetrommeld. Het zijn Canadezen, Zuid-Afrikanen, Australiërs, Nieuw-Zeelanders, Indiërs, enz. waarvan men de vele

graven op alle Britse kerkhoven, van de Westhoek tot aan de Somme, terugvindt.

Ook de Ieren komen in het vizier. In Ulster bieden de unionisten onmiddellijk manschappen van hun paramilitaire Ulster Volonteer force (UVF). Ze moeten niet weten van de Home rule, wel van een onvoorwaardelijke trouw aan het Verenigd Koninkrijk. Deze unionisten worden in de 36ste divisie van het Britse leger bijeengebracht.

De Ierse nationalisten bedenken een tegenzet en willen op hun beurt een divisie oprichten. John Redmond stelt het aan de Britse regering voor in ruil voor zelfbestuur voor Ierland. Enthousiast over het voorstel zijn de Britten niet maar ze hebben manschappen nodig. Ze stemmen in met de vorming van een divisie Ierse vrijwilligers, de 16de Ierse Divisie.

William Redmond, steunt volmondig de rekruteringscampagne en geeft het voorbeeld door zich als vrijwilliger te melden. Op dat moment is hij 53 jaar oud. In een pathetische toespraak roept hij de Ierse nationalisten op om zich te melden met de woorden: ‘old as I am, and grey as are my hairs, I will say don’t go, but come with me’.

William neemt dienst met de graad van kapitein, later majoor. Met hem volgen meer dan 10.000 vrijwilligers. Ze zijn bereid hun leven aan het front te riskeren zodat hun land zelfbestuur zou krijgen. Meer dan 224 officieren en 4 000 manschappen zullen deze keuze met hun leven bekopen.

De Paasopstand

Niet iedereen in Ierland loopt warm voor de voorstellen van de Redmonds om een Brits uniform te dragen. Een minderheid radicale nationalisten verzet zich hiertegen met antirekruteringscampagnes. Deze radicale nationalisten proberen, in 1916, een gewapende revolutie te ontketenen. Terwijl Ieren aan het front vechten met de Britten vechten andere Ieren voor hun vrijheden tegen de Britten in de straten van Dublin.

De opstandelingen maken evenwel geen enkele kans. De Paasopstand, begonnen op Paasmaandag 1916, wordt in amper een week tijd neergeslagen. Vijftien leiders van de Paasopstand worden gefusilleerd. Enkele leiders die toen werden geëxecuteerd: Patrick Henry Pearse (1879-1916) ; James Connely (1868-1916) die zwaar gewond en zittend op een stoel wordt neergeschoten ; en Roger Casement (1864-1916), later in Londen opgehangen. Deze genadeloze en bloedige repressie doet de Ierse publieke opinie definitief kantelen.

Voortaan kiezen de Ieren partij voor de rebellen en voor het radicaal Iers nationalisme.

Tussen twee vuren

Door deze tragedie en de politieke gang van zaken aan het thuisfront komen William Redmond en zijn makkers van de 16de divisie in een moeilijke positie te staan. In Ierland worden ze plots niet meer aanzien als helden die hun leven opofferen voor Iers zelfbestuur maar als dragers van het uniform van de Britse vijand die hun nationalistische kameraden vermoorden. De helden van het Ierse volk zijn voortaan de door de Britten gedode opstandelingen. De Home Rule politiek van de gebroeders Redmond is failliet en de Ierse vrijwilligers van de 16de divisie worden door hun eigen volk als paria’s bekeken.

Men kan zich moeilijk inbeelden hoe Majoor William Redmond en zijn Ierse makkers zich aan het front moeten hebben gevoeld. Aanschouwd als kanonnenvlees door het Britse leger, hun leven dagelijks in gevaar in Flanders fields, en, aan het thuisfront, aangesproken als halve verraders. In Ierland zouden de overlevenden nog jaren na de oorlog het stigma dragen van deze keuze.

Als u eens in de Westhoek passeert, stop even in Loker bij het eenzame graf van majoor William Redmond, de Ierse nationalist die streed voor zijn land in een fout leger. Mensen uit de omgeving zorgen al 100 jaar voor het graf dat nu een beschermd monument is. U herkent wellicht het graf aan de kleine Ierse vlag die anonieme handen telkens opnieuw op het graf planten.

Ierland zal nog tot 1922 moeten wachten om een vrijstaat te worden, en tot 1949 om als onafhankelijk land te worden erkend. 100 jaar na de dood van William H.K. Redmond is de kwestie van de Britse bezetting van Noord-Ierland nog steeds niet opgelost.

14.11.2017